<!DOCTYPE HTML>
<!-- GENERATOR - generation.internetal 8.10/EKR2015_2015010702:https://www.ekr.admin.ch:fr:524:20250821231349 -->
<HTML><HEAD>
<title>CFR : Décision </title>

<META NAME="publisher" CONTENT="Commission fédérale contre le racisme CFR">
<META NAME="author" CONTENT="Commission fédérale contre le racisme CFR">
<META NAME="copyright" CONTENT="Commission fédérale contre le racisme CFR">
<META NAME="generator" CONTENT="generation.internetal 8.10/EKR2015_2015010702">
<META NAME="robots" content="index,follow">
<META NAME="last-modified" CONTENT="2019-01-24">
<meta property="og:url" content="https://www.ekr.admin.ch/prestations/f524.html" />
<meta property="og:type" content="article" />
<meta property="og:title" content="CFR : Décision " />
<meta property="og:description" content="" />
<META NAME="revisit-after" content="7 days">
<meta name="referrer" content="no-referrer">
<META NAME="language" CONTENT="fr">

<meta charset="utf-8">
<meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=edge">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">
<META NAME="language" CONTENT="fr">
<html lang="fr">
<liNK rel="stylesheet" href="/css/vendors.css">
<liNK rel="stylesheet" href="/css/admin.css">
<liNK rel="stylesheet" href="/css/admin_scm_20250612.css">
<style type="text/css">
blockquote::before{content:""}
blockquote::after{content:""}
</style>
<liNK rel="shortcut icon" href="/img/ico/favicon.ico">
<liNK rel="apple-touch-icon" sizes="57x57" href="/img/ico/apple-touch-icon-57x57.png">
<liNK rel="apple-touch-icon" sizes="114x114" href="/img/ico/apple-touch-icon-114x114.png">
<liNK rel="apple-touch-icon" sizes="72x72" href="/img/ico/apple-touch-icon-72x72.png">
<liNK rel="apple-touch-icon" sizes="144x144" href="/img/ico/apple-touch-icon-144x144.png">
<liNK rel="apple-touch-icon" sizes="60x60" href="/img/ico/apple-touch-icon-60x60.png">
<liNK rel="apple-touch-icon" sizes="120x120" href="/img/ico/apple-touch-icon-120x120.png">
<liNK rel="apple-touch-icon" sizes="76x76" href="/img/ico/apple-touch-icon-76x76.png">
<liNK rel="icon" type="image/png" href="/img/ico/favicon-96x96.png" sizes="96x96">
<liNK rel="icon" type="image/png" href="/img/ico/favicon-16x16.png" sizes="16x16">
<liNK rel="icon" type="image/png" href="/img/ico/favicon-32x32.png" sizes="32x32">
<meta name="msapplication-TileColor" content="#ffffff">
<meta name="msapplication-TileImage" content="/img/ico/mstile-144x144.png">
<meta name="msapplication-config" content="/img/ico/browserconfig.xml">
<!--[if lt IE 9]>
<script src="/js/html5shiv.js">
</SCRIPT>
<script src="/js/respond.min.js">
</SCRIPT>
<![endif]-->
<script>
(function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){
(i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o),
m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m)
})(window,document,'script','https://www.google-analytics.com/analytics.js','ga');
ga('create', 'UA-64852589-1', 'auto');
ga('send', 'pageview');

</SCRIPT>
</head>

<body>
<div class="container container-main">

<header>
<div class="clearfix">
<nav class="navbar treecrumb pull-left">
<h2 class="sr-only">Orientation in the website</h2>
<ul class="nav navbar-nav">
<li class="dropdown">
<a href="https://www.admin.ch/gov/fr/accueil.html?lang=fr" class="dropdown-toggle"><span class="icon icon--right"></span> L'Administration fédérale</a>
</li>
<li class="dropdown">
<a href="https://www.edi.admin.ch/edi/fr/home.html" class="dropdown-toggle"><span class="icon icon--right"></span> Departement: DFI</a>
</li>
<li class="dropdown">
<a href="f100.html" class="dropdown-toggle"><span class="icon icon--right"></span> Commission fédérale contre le racisme CFR</a>
</li>
</ul>
</nav>
<section class="nav-services clearfix">
<h2>Décision</h2>
<h2 class="sr-only">Language selection</h2>
<nav class="nav-lang">
<ul>
<li class="disabled">DE</li><li class="disabled">FR</li><li class="disabled">IT</li>
<li class="disabled">RM</li>
<li class="disabled">EN</li>
</ul>
</nav>
<nav class="nav-service">
<h2 class="sr-only">Services navigation</h2>
<ul>
<li><a href="/f367.html">Contact</a></li>
<li><a href="/f244.html">Médias</a></li>
</ul>
</nav>
</section>
</div>
<a href="https://www.ekr.admin.ch/home/f112.html" class="brand hidden-xs">
<img src="/img/logo-CH.svg" onerror="this.onerror=null; this.src='/img/logo-CH.png'" alt="Commission fédérale contre le racisme CFR">
<h1>Commission fédérale contre le racisme CFR</h1>
</a>
<form class="form-horizontal form-search pull-right" accept-charset="utf-8" action="/f513.html">
<h2 class="sr-only">Rechercher</h2>
<label for="search-field" class="sr-only">Rechercher:</label>
<input id="search-field" name="search" class="form-control search-field" type="text" placeholder="Rechercher">
</form>
</header>
<nav class="nav-main yamm navbar">
<h2 class="sr-only">Navigation</h2>
<!-- Mobile -->
<section class="nav-mobileSCM">
<div class="table-row">
<div class="nav-mobile-header">
<div class="table-row">
<span class="nav-mobile-logo"><a href="/home/f112.html"><img src="/img/swiss.svg" onerror="this.onerror=null; this.src='/img/swiss.png'" alt="Confederatio Helvetica"></a>
</span>
<a href="/home/f112.html"><h1>Commission fédérale contre le racisme CFR</h1></a>
</a>
</div>
</div>
<div class="table-cell dropdown">
<a href="#" class="nav-mobile-menu dropdown-toggle" data-toggle="dropdown"><span class="icon icon--menu"></span></a>
<div class="drilldown dropdown-menu" role="menu">
<div class="drilldown-container">
<nav class="nav-page-list">
<ul>
<a href="/prestations/f269.html" class="icon icon--before icon--less">Recueil de cas juridiques</a>
<li class=""><a href="/prestations/f373.html">Recherche</a></li>
<ul>
<ul>
<li><a href="/prestations/f518.html">Droit pénal</a></li>
<li><a href="/prestations/f477.html">Décisions internationales</a></li>
<li><a href="/prestations/f522.html">Recherche</a></li>
</ul>
</ul>
<a href="#" class="yamm-close-bottom"><span class="icon icon--top"></span></a>
</nav>
</div>
</div>
</div>
<div class="table-cell dropdown">
<a href="#" class="nav-mobile-menu dropdown-toggle" data-toggle="dropdown"><span class="icon icon--search"></span></a>
<div class="dropdown-menu" role="menu">
<form class="form">
<h2 class="sr-only">Rechercher</h2>
<label for="search-field-mobile" class="sr-only">Rechercher:</label>
<input id="search-field-mobile" class="form-control" type="text" placeholder="Rechercher">
<span class="icon icon--search"></span>
</form>
</div>
</div>
</div>
</section>
<!-- Non mobile The tab navigation -->
<ul class="nav navbar-nav nav-SCM"><li class="dropdown background_image_none"><a href="/home/f112.html" title="Home">Home</a></li>
<li class="dropdown yamm-fw">
<a href="#" class="dropdown-toggle" data-toggle="dropdown">Actualité</a>
<ul class="dropdown-menu" role="menu">
<li>
<div class="yamm-content container-fluid">
<div class="row">
<div class="col-sm-12"><a href="#" class="yamm-close icon icon--after icon--close pull-right">Fermer</a>
</div>
</div>
<div class="row">
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/actualite/f940.html" title="Jubilé">Jubilé</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/actualite/f244.html" title="Communiqués de presse">Communiqués de presse</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/actualite/f109.html" title="Prises de position">Prises de position</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/actualite/f258.html" title="Procédures de consultation">Procédures de consultation</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/actualite/f214.html" title="Manifestations">Manifestations</a></h4>
<ul>
<li><a href="/actualite/f541.html" title="Campagnes">Campagnes</a></li>
<li><a href="/actualite/f579.html" title="Semaine contre le racisme">Semaine contre le racisme</a></li>
<li><a href="/actualite/f230.html" title="Colloques">Colloques</a></li>
</ul>
</div>
</div>
</p><p><br>
<a href="#" class="yamm-close-bottom"><span class="icon icon--top"></span></a>
</div>
</li>
</ul>
</li>
<li class="dropdown yamm-fw">
<a href="#" class="dropdown-toggle" data-toggle="dropdown">Thèmes</a>
<ul class="dropdown-menu" role="menu">
<li>
<div class="yamm-content container-fluid">
<div class="row">
<div class="col-sm-12"><a href="#" class="yamm-close icon icon--after icon--close pull-right">Fermer</a>
</div>
</div>
<div class="row">
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/themes/f260.html" title="Définitions">Définitions</a></h4>
<ul>
<li><a href="/themes/f123.html" title="Racisme">Racisme</a></li>
<li><a href="/themes/f502.html" title="Discrimination">Discrimination</a></li>
<li><a href="/themes/f125.html" title="Antisémitisme">Antisémitisme</a></li>
<li><a href="/themes/f126.html" title="Hostilité envers les musulmans ">Hostilité envers les musulmans </a></li>
<li><a href="/themes/f127.html" title="Racisme anti-Noirs">Racisme anti-Noirs</a></li>
<li><a href="/themes/f129.html" title="Antitsiganisme">Antitsiganisme</a></li>
<li><a href="/themes/f128.html" title="Xénophobie">Xénophobie</a></li>
</ul>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/themes/f133.html" title="Domaines de vie">Domaines de vie</a></h4>
<ul>
<li><a href="/themes/f134.html" title="Monde du travail">Monde du travail</a></li>
<li><a href="/themes/f135.html" title="Logement">Logement</a></li>
<li><a href="/themes/f140.html" title="Services publics et privés">Services publics et privés</a></li>
<li><a href="/themes/f136.html" title="Loisirs">Loisirs</a></li>
<li><a href="/themes/f137.html" title="Espace public">Espace public</a></li>
<li><a href="/themes/f139.html" title="Médias et internet">Médias et internet</a></li>
<li><a href="/themes/f141.html" title="Naturalisation">Naturalisation</a></li>
</ul>
</div>
</div>
</p><p><br>
<a href="#" class="yamm-close-bottom"><span class="icon icon--top"></span></a>
</div>
</li>
</ul>
</li>
<li class="dropdown yamm-fw">
<a href="#" class="dropdown-toggle" data-toggle="dropdown">Bases juridiques</a>
<ul class="dropdown-menu" role="menu">
<li>
<div class="yamm-content container-fluid">
<div class="row">
<div class="col-sm-12"><a href="#" class="yamm-close icon icon--after icon--close pull-right">Fermer</a>
</div>
</div>
<div class="row">
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/bases_juridiques/f144.html" title="Droit international public">Droit international public</a></h4>
<ul>
<li><a href="/bases_juridiques/f160.html" title="Procédure de communication individuelle">Procédure de communication individuelle</a></li>
</ul>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/bases_juridiques/f601.html" title="Droit constitutionnel">Droit constitutionnel</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/bases_juridiques/f154.html" title="Droit pénal">Droit pénal</a></h4>
<ul>
<li><a href="/bases_juridiques/f155.html" title="Contexte">Contexte</a></li>
<li><a href="/bases_juridiques/f559.html" title="Pourquoi avons-nous besoin de la norme anti-discrimination?">Pourquoi avons-nous besoin de la norme anti-discrimination?</a></li>
<li><a href="/bases_juridiques/f181.html" title="FAQ">FAQ</a></li>
</ul>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/bases_juridiques/f507.html" title="Droit civil">Droit civil</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/bases_juridiques/f264.html" title="Protection juridique">Protection juridique</a></h4>
<ul>
<li><a href="/bases_juridiques/f266.html" title="Possibilité de recours au CERD ">Possibilité de recours au CERD </a></li>
</ul>
</div>
</div>
</p><p><br>
<a href="#" class="yamm-close-bottom"><span class="icon icon--top"></span></a>
</div>
</li>
</ul>
</li>
<li class="dropdown yamm-fw">
<a href="#" class="dropdown-toggle" data-toggle="dropdown">International</a>
<ul class="dropdown-menu" role="menu">
<li>
<div class="yamm-content container-fluid">
<div class="row">
<div class="col-sm-12"><a href="#" class="yamm-close icon icon--after icon--close pull-right">Fermer</a>
</div>
</div>
<div class="row">
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/international/f232.html" title="ONU">ONU</a></h4>
<ul>
<li><a href="/international/f607.html" title="Recommandations du CERD">Recommandations du CERD</a></li>
</ul>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/international/f234.html" title="Conseil de l’Europe">Conseil de l’Europe</a></h4>
<ul>
<li><a href="/international/f609.html" title="Recommandations de l'ECRI">Recommandations de l'ECRI</a></li>
</ul>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/international/f237.html" title="OSCE">OSCE</a></h4>
</div>
</div>
</p><p><br>
<a href="#" class="yamm-close-bottom"><span class="icon icon--top"></span></a>
</div>
</li>
</ul>
</li>
<li class="dropdown yamm-fw current">
<a href="#" class="dropdown-toggle" data-toggle="dropdown">Prestations</a>
<ul class="dropdown-menu" role="menu">
<li>
<div class="yamm-content container-fluid">
<div class="row">
<div class="col-sm-12"><a href="#" class="yamm-close icon icon--after icon--close pull-right">Fermer</a>
</div>
</div>
<div class="row">
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/prestations/f384.html" title="Agenda politique du racisme">Agenda politique du racisme</a></h4>
<ul>
<li><a href="/prestations/f543.html" title="Session d'été 2025">Session d'été 2025</a></li>
<li><a href="/prestations/f545.html" title="Session spéciale 2025">Session spéciale 2025</a></li>
<li><a href="/prestations/f526.html" title="Session de printemps 2025">Session de printemps 2025</a></li>
<li><a href="/prestations/f544.html" title="Session d'hiver 2024">Session d'hiver 2024</a></li>
<li><a href="/prestations/f546.html" title="Session d'automne 2024">Session d'automne 2024</a></li>
</ul>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/prestations/f269.html" title="Recueil de cas juridiques">Recueil de cas juridiques</a></h4>
<ul>
<li><a href="/prestations/f272.html" title="Vue d’ensemble statistique">Vue d’ensemble statistique</a></li>
<li><a href="/prestations/f373.html" title="Recherche">Recherche</a></li>
<li><a href="/prestations/f509.html" title="Aide">Aide</a></li>
</ul>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/prestations/f508.html" title="Conseils juridiques">Conseils juridiques</a></h4>
<ul>
<li><a href="/prestations/f838.html" title="Guide juridique en ligne">Guide juridique en ligne</a></li>
</ul>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/prestations/f259.html" title="Réseau de centres de conseil pour les victimes du racisme">Réseau de centres de conseil pour les victimes du racisme</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/prestations/f420.html" title="Médiation">Médiation</a></h4>
</div>
</div>
</p><p><br>
<a href="#" class="yamm-close-bottom"><span class="icon icon--top"></span></a>
</div>
</li>
</ul>
</li>
<li class="dropdown yamm-fw">
<a href="#" class="dropdown-toggle" data-toggle="dropdown">Publications</a>
<ul class="dropdown-menu" role="menu">
<li>
<div class="yamm-content container-fluid">
<div class="row">
<div class="col-sm-12"><a href="#" class="yamm-close icon icon--after icon--close pull-right">Fermer</a>
</div>
</div>
<div class="row">
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/publications/f108.html" title="TANGRAM">TANGRAM</a></h4>
<ul>
<li><a href="/publications/f548.html" title="Abonnement TANGRAM">Abonnement TANGRAM</a></li>
</ul>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/publications/f107.html" title="Études">Études</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/publications/f839.html" title="Dossiers thématiques">Dossiers thématiques</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/publications/f602.html" title="Monitorage national">Monitorage national</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/publications/f110.html" title="Rapports annuels">Rapports annuels</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2 clearboth"><h4><a href="/publications/f892.html" title="Newsletter de la CFR">Newsletter de la CFR</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/publications/f119.html" title="Autres publications">Autres publications</a></h4>
</div>
</div>
</p><p><br>
<a href="#" class="yamm-close-bottom"><span class="icon icon--top"></span></a>
</div>
</li>
</ul>
</li>
<li class="dropdown yamm-fw">
<a href="#" class="dropdown-toggle" data-toggle="dropdown">La CFR</a>
<ul class="dropdown-menu" role="menu">
<li>
<div class="yamm-content container-fluid">
<div class="row">
<div class="col-sm-12"><a href="#" class="yamm-close icon icon--after icon--close pull-right">Fermer</a>
</div>
</div>
<div class="row">
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/la_cfr/f598.html" title="Portrait">Portrait</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/la_cfr/f159.html" title="Mandat">Mandat</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/la_cfr/f599.html" title="Domaines d'activités prioritaires">Domaines d'activités prioritaires</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/la_cfr/f291.html" title="Composition">Composition</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/la_cfr/f292.html" title="Secrétariat">Secrétariat</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2 clearboth"><h4><a href="https://portal.collab.admin.ch/sites/301-e-collaboration/SitePages/Homepage.aspx" title="e-collaboration" target="_blank">e-collaboration</a></h4>
</div>
<div class="col-sm-2"><h4><a href="/la_cfr/f367.html" title="Contact">Contact</a></h4>
</div>
</div>
</p><p><br>
<a href="#" class="yamm-close-bottom"><span class="icon icon--top"></span></a>
</div>
</li>
</ul>
</li>
</ul>
</nav>
<section class="nav-SCM-print">
Home | Actualité | Thèmes | Bases juridiques | International | <b>Prestations</b> | Publications | La CFR
</section>
<div class="container-fluid">
<div class="row">
<div class="col-sm-12">
<ol class="breadcrumb">
<li><a href="/prestations/f114.html">Prestations</a></li> <span class="icon icon--greater"></span>
<li><a href="/prestations/f269.html">Recueil de cas juridiques</a></li> <span class="icon icon--greater"></span>
<li><a href="/prestations/f373.html">Recherche</a></li> <span class="icon icon--greater"></span>
<li><a href="/prestations/f524.html">Décision</a></li>
</ol>
</div>
</div>
</div>
<br>
<div class="container-fluid">
<div class="row">
<div class="col-sm-8 col-sm-push-4 col-md-9 col-md-push-3">
<div class="row">
<div class="col-md-8"><a href="#" onclick="window.print()" class="icon icon--before icon--print pull-right"></a>
<div>
<ul class="pagination">
<li class="separator"><a href="javascript: window.history.go(-2)">Retour</a></li><li class="separator"><a href="/prestations/f523.html?merkliste=1">Favoris (1)</a></li><li class="separator"><a href="/prestations/f524/1996-010N.html?memo=X">Retirer des favoris</a></li>
<li><a href="/prestations/f522.html?memo=XX">Supprimer les favoris</a></li>
</ul>
</nav>
<p class="margintop20px marginbottom10px">Cas 1996-010N</p><h2 class="margintop0">Bild von Bundesrätin mit erhobener rechter Hand</h2>
<p class="marginbottom20px">Grisons</p>
<table class="table table-bordered">
<thead>
<tr role="columnheader"><th colspan=3><b>Historique de la procédure</b></td>
</tr></thead>
<tr>
<td>1996</td>
<td><span style='white-space:nowrap'><a href="/f524/1996-010N.html#1996-010N"><span style='white-space:nowrap'>1996-010N</span></a></td>
<td>Die zuständige Strafverfolgungsbehörde stellt das Strafverfahren ein. Das Bild wird eingezogen.</td>
</tr>
<tr>
<td>1997</td>
<td><span style='white-space:nowrap'><a href="/f524/1996-010N.html#1997-002N"><span style='white-space:nowrap'>1997-002N</span></a></td>
<td>1. Instanz heisst die Beschwerde der Künstlerin gegen die Einziehung des Bildes teilweise gut und ordnet die Herausgabe des Bildes an.</td>
</tr>
</table>
<table class="table table-bordered">
<thead>
<tr role="columnheader"><th colspan=2><b>Critères de recherche juridiques</b></th>
</tr></thead>
<tr>
<td class="width50pr">Acte / Eléments constitutifs objectifs</td>
<td class="verticalaligntop">Abaissement ou discrimination (al. 4 1ère phrase)</td>
</tr>
<tr>
<td class="width50pr">Objet de protection</td>
<td class="verticalaligntop"></td>
</tr>
<tr>
<td class="width50pr">Questions spécifiques sur l'élément constitutif</td>
<td class="verticalaligntop">Bien juridique protégé;<br>
Elément constitutif subjectif de l'infraction</td>
</tr>
</table><table class="table table-bordered">
<thead>
<tr role="columnheader"><th colspan=2 role="columnheader"><b>Mots-clés </b></th>
</tr></thead>
<tr>
<td class="width50pr">Auteurs</td>
<td>Particuliers</td>
</tr>
<tr>
<td class="width50pr">Victimes</td>
<td>Aucune indication sur la victime</td>
</tr>
<tr>
<td class="width50pr">Moyens utilisés</td>
<td>Sons / images</td>
</tr>
<tr>
<td class="width50pr">Environnement social</td>
<td>Lieux publics;<br>
Art et science</td>
</tr>
<tr>
<td class="width50pr">Idéologie</td>
<td>Extrémisme de droite</td>
</tr>
</table>
<h3>Synthèse</h3>
<p>Der Kopf einer Bundesrätin wird auf einem nackten Männerkörper und mit erhobener rechten Hand zum vermeintlichen «Hitlergruss» dargestellt. Das fragliche Bild hing während drei Wochen öffentlich in einem Restaurant.</p><p>Das Strafverfahren gegen die Künstlerin wurde von der Strafverfolgungsbehörde eingestellt. Das Bild (Original und Reproduktion) hingegen wurde in Anwendung von Art. 58 StGB eingezogen, weil objektiv gesehen eine strafbare Handlung vorlag.</p><p>Die Beschwerde der Künstlerin gegen die Einziehung des Bildes wird von der 1. Instanz gutgeheissen, da für die Annahme einer Verletzung der Menschwürde im Zusammenhang mit Kunst ein strengerer Massstab angewendet werden müsse, um die Kunstfreiheit nicht zu sehr einzuengen. Es ordnet die Rückgabe des Bildes an.</p>
<h3>En fait / faits</h3>
<p>In einem Restaurant hängt während drei Wochen ein von einer Künstlerin angefertigtes Bild, das den Kopf einer Bundesrätin auf einem nackten Männerkörper und mit ausgestrecktem rechten Arm zeigt. Von der ausgestreckten Hand gehen Strahlen auf die darunter gezeichnete Basilius-Kathedrale nieder. Die Künstlerin selbst hatte Kenntnis davon, dass das Bild mit zwei weiteren Werken im Restaurant ausgestellt war.</p><p>Die Strafverfolgungsbehörde stellte die Strafuntersuchung ein, weil der subjektive Tatbestand nicht erfüllt war. Die Staatsanwaltschaft ordnete aber die Einziehung des fraglichen Bildes (Original und Reproduktion) gemäss Art. 58 StGB an. Diese Massnahme sei dadurch gerechtfertigt, weil objektiv gesehen eine strafbare Handlung vorlag.</p><p>Die Künstlerin erhebt daraufhin fristgerecht strafrechtliche Beschwerde und beantragt u.a. die Aufhebung der Einziehung. Sie rügt, dass die Einziehung nicht durch den Richter erfolgt sei, dass sie vor der Einziehung nicht angehört worden sei und somit das rechtliche Gehör verletzt sei, und dass die Voraussetzungen für die Einziehung von Gegenständen im Sinne von Art. 58 StGB nicht erfüllt seien.</p>
<hr style="margin-top:20px"><A NAME="1996-010N"></a><p style="margin:30px 0 5px 0">Décision 1996-010N</p>
<h3 style="margin:0 0 20px 0">
Die zuständige Strafverfolgungsbehörde stellt das Strafverfahren ein. Das Bild wird eingezogen.</h3>
<h3>En droit / considérants</h3>
<p>Von den in Art. 261<sup>bis</sup> StGB umschriebenen Tatbestandsvarianten fällt für die strafrechtliche Beurteilung des Bildes realistischerweise lediglich Abs. 4 in Betracht. Dessen erster Teil stellt denjenigen unter Strafe, der durch Wort, Schrift, Bild, Gebärden, Tätlichkeiten oder in anderer Weise eine Person wegen ihrer Rasse, Ethnie oder Religion in einer gegen die Menschenwürde verstossenden Weise öffentlich herabsetzt oder diskriminiert. "Unter Menschenwürde wird in der Lehre ein jedem Menschen eigener, unabstreitbarer Personenwert verstanden, der dann verletzt wird, wenn das Lebensrecht eines Menschen als gleichwertige Persönlichkeit in der staatlichen Gemeinschaft bestritten und er als minderwertiges oder gar wertloses Wesen behandelt wird. [...] Die Herabsetzung der betreffenden Person muss sich gegen den innersten Kern seiner Persönlichkeit richten und diese in menschenverachtender Weise erniedrigen oder blossstellen." (E. 3, S. 2)</p><p>Vorliegend ist daher zu prüfen, ob mit der auf dem Bild abgebildeten Szene die Bundesrätin in menschenverachtender Weise erniedrigt oder blossgestellt wird. Sie wird mit einem nackten Männerkörper dargestellt. Ihr rechter Arm ist nach vorne ausgestreckt und zeigt nach oben. Der so dargestellte Körper erinnert zwangsläufig stark an einen Nationalsozialisten, der seine Hand zum Hitlergruss erhoben hat. "Berücksichtigt man den Umstand, dass [die Bundesrätin] der jüdischen Glaubensgemeinschaft angehört, einer Religionsgruppe also, die durch den Nationalsozialismus planmässig verfolgt wurde, müsste eine Herabsetzung bzw. Diskriminierung in einer gegen die Menschenwürde verstossenden Art und Weise ernsthaft in Erwägung gezogen werden." (E. 3, S. 3)</p><p>Die Künstlerin aber habe, laut Pressebericht, zu zeigen versucht," [...] dass beim Kampf um ein besseres Europa und für eine bessere Menschheit, die durch die Basilius-Kathedrale dargestellt wird, vor allem Kraft (muskulöser Männerkörper) und Ehrlichkeit (Nacktheit) erforderlich seien". (E. 3, S. 3)</p><p>"Da Art. 261<sup>bis</sup> StGB keine Fahrlässigkeit erwähnt, macht sich gemäss Art. 18 StGB nur schuldig, wer die darin enthaltenen Tathandlungen vorsätzlich begeht [...]. Aus den Ausführungen [...] ergibt sich, dass den Angeschuldigten ein Wissen um eine allfällige Tatbestandsmässigkeit nicht nachgewiesen werden kann. Die Frage, ob [der Bundesrätin durch das Gemälde [...] ihre Qualität als Mensch schlechthin abgesprochen wird, oder ob sie mit anderen Worten in schwerer, menschenverachtender Weise blossgestellt und erniedrigt wird, kann hier somit unbeantwortet bleiben, denn der Tatbestand von Art. 261<sup>bis</sup> Abs. 4 [Hälfte 1] StGB ist in subjektiver Hinsicht nicht rechtsgenüglich dargetan." (E. 3, S. 3)</p><p>Das vorliegende Verfahren ist daher einzustellen.</p><p>"Gemäss Art. 58 Abs. 1 StGB sind Gegenstände, mit denen eine strafbare Handlung begangen wurde (instrumenta sceleris), ohne Rücksicht auf die Strafbarkeit einer bestimmten Person einzuziehen, wenn diese die Sicherheit von Menschen, die Sittlichkeit oder die öffentliche Ordnung gefährden. Das in Frage stehende Bild erscheint aufgrund des zum (vermeintlichen) Hitlergruss ausgestreckten Armes durchaus geeignet [die Bundesrätin] nicht zuletzt wegen ihrer Zugehörigkeit zur jüdischen Religionsgemeinschaft in menschenverachtender Weise herabzuwürdigen." (E. 3, S. 3 f.)</p>
<h3>Décision</h3>
<p>Einstellung des Strafverfahrens. Das Bild (Original und Reproduktion) wird im Sinne von Art. 58 StGB eingezogen.</p>
<hr style="margin-top:20px"><A NAME="1997-002N"></a><p style="margin:30px 0 5px 0">Décision 1997-002N</p>
<h3 style="margin:0 0 20px 0">
1. Instanz heisst die Beschwerde der Künstlerin gegen die Einziehung des Bildes teilweise gut und ordnet die Herausgabe des Bildes an.</h3>
<h3>En droit / considérants</h3>
<p>Gegenstände sind gemäss Art. 58 StGB dann einzuziehen, wenn diese zur Begehung einer strafbaren Handlung gedient haben oder bestimmt waren oder diese durch eine strafbare Handlung hervorgebracht worden sind. Zudem dürfen sie die Sicherheit von Menschen, die Sittlichkeit oder die öffentliche Ordnung nicht gefährden. Die Einziehung kann aber unabhängig von einem Strafverfahren oder einer Verurteilung einer bestimmten Person erfolgen, sofern das fragliche Verhalten tatbestandsmässig und rechtswidrig ist. Im vorliegenden Fall muss somit das fragliche Bild der Künstlerin zumindest den objektiven Tatbestand von Art. 261<sup>bis</sup> StGB erfüllen.</p><p>Gemäss 1. Instanz ist das Tatbestandselement der Öffentlichkeit ohne weiteres gegeben, da das Bild öffentlich im Restaurant ausgestellt und somit einem breiteren Personenkreis zugänglich gemacht wurde (E.4.c). Zudem müsse der Angriff gegen die Person nach der hier anzuwendenden Tatbestandsvariante (Abs. 4 Hälfte 1) eine Herabsetzung darstellen, welche in einer gegen die Menschenwürde verstossenden Weise erfolgt sei.</p><p>Weiter sieht die 1. Instanz im "Öffentlichen Frieden» das durch die Rassismusstrafnorm geschützte Rechtsgut und folgert daraus, dass Verletzungen der Menschenwürde nur dann strafrechtlich relevant seien, wenn diese unmittelbar einen unzumutbaren Angriff auf den Gemeinschaftsfrieden darstellten und dadurch Sozialschädlichkeit besässen. Sie führt dazu aus: «Sozialschädlichkeit wiederum zeigt sich darin, ob ein merkbarer Teil der Bevölkerung an gewissen Zuständen Anstoss nimmt (Robert Rom, Die Behandlung der Rassendiskriminierung im schweizerischen Strafrecht, Diss. Zürich 1995, S.94). Ein Verstoss gegen Art. 261<sup>bis</sup> StGB liegt somit nur dann vor, wenn die beanstandete Handlung die Menschenwürde in schwerwiegender Art verletzt, zugleich den öffentlichen Frieden gefährdet und öffentlich vorgenommen wird. Die Strafbarkeit rassistischer Akte im Sinne von Art. 261<sup>bis</sup> Abs. 4 ist damit dreifach beschränkt."(E.4d)</p><p>Gemäss 1. Instanz habe auch das verfassungsmässige Grundrecht der Kunstfreiheit einen Einfluss auf die Annahme einer strafrechtlich relevanten Handlung im Sinne von Art. 261<sup>bis</sup> StGB: «Das zu beurteilende Bild setzt sich nun aber aus mehreren Komponenten zusammen, die jede für sich genommen oder gemeinsam nicht den Eindruck erwecken, [die] Bundesrätin [...] werde wegen ihrer Rasse, Ethnie oder Religion herabgesetzt. Genau diese Motivation wird aber vom Gesetzgeber verlangt. Rasse, Ethnie oder Religion müssen Anstoss und Beweggrund der Verunglimpfung sein, was sich vom vorliegenden Bild nicht behaupten lässt. Auch kann nicht gesagt werden, die Darstellungen verstiessen gegen die Menschenwürde, da darunter nur Eingriffe zu verstehen sind, die - will man die Kunstfreiheit nicht zu sehr einengen - besonders schwerwiegend und besonders intensiv sein müssen. Die Bilder mögen persönlichkeitsverletzend sein, als Verstoss gegen die Menschenwürde und damit als Angriff auf den Kern der Persönlichkeit sind sie aber dennoch nicht aufzufassen. Die Bilder haben überdies keine sozialschädlichen Auswirkungen in dem Masse, dass der öffentliche Friede bedroht wäre. [...] In der Schnittstelle zwischen Kunst und Strafrecht muss aber eine eindeutige Zuordnung auf die eine oder andere Seite möglich sein. Es bleibt deshalb nichts anderes übrig, als nur solche Darstellungen strafrechtlich zu erfassen, an denen ein legitimes Interesse offensichtlich nicht bestehen kann (G. Stratenwerth, Schweizerisches Strafrecht, BTII, 4.A., S.101 N 101), andernfalls die Meinungsäusserungsfreiheit bzw. die Kunstfreiheit in ihrem Kern bedroht würde.".(E.4.e)</p><p>Die 1. Instanz kommt zum Schluss, dass der objektive Tatbestand des Art. 261<sup>bis</sup> Abs. 4 Hälfte 1 StGB nicht erfüllt sei und die Voraussetzungen für die Einziehung von Gegenständen nach Art. 58 StGB folglich nicht gegeben seien.</p>
<h3>Décision</h3>
<p>Die Beschwerde wird teilweise gutgeheissen und die Herausgabe der konfiszierten Bilder (Original und Reproduktion) angeordnet.</p>
</div>
<div class="clearboth paddingtop25px">
<p><small><a href="#" class="icon icon--before icon--power">Début de la page</a></small></p>
</div>
</div>
<div class="col-md-4">
</div>
</div>
</div>
<div class="col-sm-4 col-sm-pull-8 col-md-3 col-md-pull-9 drilldown">
<div class="drilldown-container">
<nav class="nav-page-list">
<a href="#" class="icon icon--before icon--less visible-xs">Back to parent</a>
<a href="/prestations/f269.html"
class="icon icon--before icon--less upmenu"> Recueil de cas juridiques</a>
<ul>
<li class=""><a href="/prestations/f373.html">Recherche</a></li>
<ul class="einzug">
<li><a href="/prestations/f518.html">Droit pénal</a></li>
<li><a href="/prestations/f477.html">Décisions internationales</a></li>
<li><a href="/prestations/f522.html">Recherche</a></li>
</ul>
</ul>
</nav>
</div>
</div>
</div>
</div>
<footer>
<div class="container-fluid footer-service">
<nav>
<ul>
<a href="/prestations/f269.html" class="icon icon--before icon--less">Recueil de cas juridiques</a>
<li class=""><a href="/prestations/f373.html">Recherche</a></li>
<ul>
<ul>
<li><a href="/prestations/f518.html">Droit pénal</a></li>
<li><a href="/prestations/f477.html">Décisions internationales</a></li>
<li><a href="/prestations/f522.html">Recherche</a></li>
</ul>
<li><a href="/f367.html">Contact</a></li>
<li><a href="/f244.html">Médias</a></li>
</ul>
</nav>
</div>
<div class="site-map">
<a href="#site-map" data-target="#site-map" data-toggle="collapse" class="site-map-toggle collapsed">Sitemap</a>
<script src="/js/polyfills.min.js">
</SCRIPT>
<div class="container-fluid" id="site-map">
<div class="col-sm-3 col-md-2_5">
<a href="/actualite/f596.html"><h3>Actualité</h3></a>
<ul class="list-unstyled"><li class="margintop03"><a href="/actualite/f940.html" title="Jubilé">Jubilé</a></li><li class="margintop03"><a href="/actualite/f244.html" title="Communiqués de presse">Communiqués de presse</a></li><li class="margintop03"><a href="/actualite/f109.html" title="Prises de position">Prises de position</a></li><li class="margintop03"><a href="/actualite/f258.html" title="Procédures de consultation">Procédures de consultation</a></li><li class="margintop03"><a href="/actualite/f214.html" title="Manifestations">Manifestations</a></li>
</ul>
</div><div class="col-sm-3 col-md-2_5">
<a href="/themes/f501.html"><h3>Thèmes</h3></a>
<ul class="list-unstyled"><li class="margintop03"><a href="/themes/f260.html" title="Définitions">Définitions</a></li><li class="margintop03"><a href="/themes/f133.html" title="Domaines de vie">Domaines de vie</a></li>
</ul>
</div><div class="col-sm-3 col-md-2_5">
<a href="/bases_juridiques/f142.html"><h3>Bases juridiques</h3></a>
<ul class="list-unstyled"><li class="margintop03"><a href="/bases_juridiques/f144.html" title="Droit international public">Droit international public</a></li><li class="margintop03"><a href="/bases_juridiques/f601.html" title="Droit constitutionnel">Droit constitutionnel</a></li><li class="margintop03"><a href="/bases_juridiques/f154.html" title="Droit pénal">Droit pénal</a></li><li class="margintop03"><a href="/bases_juridiques/f507.html" title="Droit civil">Droit civil</a></li><li class="margintop03"><a href="/bases_juridiques/f264.html" title="Protection juridique">Protection juridique</a></li>
</ul>
</div><div class="col-sm-3 col-md-2_5">
<a href="/international/f231.html"><h3>International</h3></a>
<ul class="list-unstyled"><li class="margintop03"><a href="/international/f232.html" title="ONU">ONU</a></li><li class="margintop03"><a href="/international/f234.html" title="Conseil de l’Europe">Conseil de l’Europe</a></li><li class="margintop03"><a href="/international/f237.html" title="OSCE">OSCE</a></li>
</ul>
</div><div class="col-sm-3 col-md-2_5">
<a href="/prestations/f114.html"><h3>Prestations</h3></a>
<ul class="list-unstyled"><li class="margintop03"><a href="/prestations/f384.html" title="Agenda politique du racisme">Agenda politique du racisme</a></li><li class="margintop03"><a href="/prestations/f269.html" title="Recueil de cas juridiques">Recueil de cas juridiques</a></li><li class="margintop03"><a href="/prestations/f508.html" title="Conseils juridiques">Conseils juridiques</a></li><li class="margintop03"><a href="/prestations/f259.html" title="Réseau de centres de conseil pour les victimes du racisme">Réseau de centres de conseil pour les victimes du racisme</a></li><li class="margintop03"><a href="/prestations/f420.html" title="Médiation">Médiation</a></li>
</ul>
</div><div class="col-sm-3 col-md-2_5">
<a href="/publications/f113.html"><h3>Publications</h3></a>
<ul class="list-unstyled"><li class="margintop03"><a href="/publications/f108.html" title="TANGRAM">TANGRAM</a></li><li class="margintop03"><a href="/publications/f107.html" title="Études">Études</a></li><li class="margintop03"><a href="/publications/f839.html" title="Dossiers thématiques">Dossiers thématiques</a></li><li class="margintop03"><a href="/publications/f602.html" title="Monitorage national">Monitorage national</a></li><li class="margintop03"><a href="/publications/f110.html" title="Rapports annuels">Rapports annuels</a></li><li class="margintop03"><a href="/publications/f892.html" title="Newsletter de la CFR">Newsletter de la CFR</a></li><li class="margintop03"><a href="/publications/f119.html" title="Autres publications">Autres publications</a></li>
</ul>
</div><div class="col-sm-3 col-md-2_5">
<a href="/la_cfr/f594.html"><h3>La CFR</h3></a>
<ul class="list-unstyled"><li class="margintop03"><a href="/la_cfr/f598.html" title="Portrait">Portrait</a></li><li class="margintop03"><a href="/la_cfr/f159.html" title="Mandat">Mandat</a></li><li class="margintop03"><a href="/la_cfr/f599.html" title="Domaines d'activités prioritaires">Domaines d'activités prioritaires</a></li><li class="margintop03"><a href="/la_cfr/f291.html" title="Composition">Composition</a></li><li class="margintop03"><a href="/la_cfr/f292.html" title="Secrétariat">Secrétariat</a></li><li class="margintop03"><a href="https://portal.collab.admin.ch/sites/301-e-collaboration/SitePages/Homepage.aspx" title="e-collaboration" target="_blank">e-collaboration</a></li><li class="margintop03"><a href="/la_cfr/f367.html" title="Contact">Contact</a></li>
</ul>
</div>
</div>
</div>
<div class="container-fluid" id="footinfo">
<h3>Restez informé</h3>
<nav class="links-social">
<ul>
<li><a class="icon icon--before icon--twitter" href="https://twitter.com/ekrcfr" target="_blank">Twitter</a></li>
<li><a class="icon icon--before icon--instagram" href="https://www.instagram.com/ekr_cfr/" target="_blank" title="" style="margin-left:0"><img src="/abbbg/icon-s-instagram.png" style="padding:0; margin:0 5px 0 -7px; width:13px">Instagram</a>
<li><a class="icon icon--before icon--facebook" href="https://www.facebook.com/ekrcfr/?modal=admin_todo_tour" target="_blank">Facebook</a></li>
<li><a class="icon icon--before icon--message" href="/f834.html">Newsletter de la CFR</a></li>
<li><a class="icon icon--before icon--message" href="https://www.news-service.admin.ch/dienstleistungen/abonnieren/index.html?lang=fr" target="_blank">News</a></li>
</ul>
</nav>
<hr class="footer-line visible-xs">
<div class="logo-footer">
<a href="/home/f112.html" class="brand">
<img src="/img/logo-CH.svg" onerror="this.onerror=null; this.src='/img/logo-CH.png'" alt="The Federal Authorities of the Swiss Confederation, www.admin.ch"></a>
</div>
</div>
<address>
<div class="container-fluid" id="footpublisher">
<span class="hidden-xs">Commission fédérale contre le racisme CFR</span>
<nav class="pull-right">
<ul>
<li><a href="/f510.html">Sitemap</a></li>
<li><a href="/f549.html">Impressum</a></li>
<li><a href="/f550.html">Bases juridiques</a></li>
</ul>
</nav>
</div>
</address>
</footer>
</div>
<script type="text/javascript" src="/js/vendors.min.js">
</SCRIPT>
<script type="text/javascript" src="/js/main.min.js">
</SCRIPT>
</body>
</html>
